Kansere karşı katil hücrelerle mücadele dönemi başlıyor! Vücudun askerleri tümör hücrelerine saldırmak için eğitiliyor

ZİYNETİ KOCABIYIK - Dünyada her yıl yaklaşık 19 milyon kişi kansere yakalanıyor ve 9,9 milyon kişi ise kanser sebebiyle hayatını kaybediyor. Son yıllarda araştırmalar doğal bağışıklık sistemini güçlendirmeye yönelik tedaviler üzerine yoğunlaşıyor. Yakın zamanda kullanılmaya başlanan CAR-T tedavileri, Check point inhibitörlere şimdi daha güçlü ve güvenli olması beklenen NK hücre tedavisi ekleniyor.

NK hücreleriyle yürüttüğü araştırmalarla kanser immünoterapisinde çığır çalışmalara imza atan Dortmund Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Carsten Watzl Türk İmmünoloji Derneği ve Acıbadem Üniversitesi iş birliğiyle düzenlenen 6. Uluslararası Moleküler İmmünoloji ve İmmünogenetik Kongresi, katılmak üzere İstanbul’a geldi. Prof. Dr. Watzl, bu hücrelerin farklı kanser türlerinde nasıl etkili hâle getirildiğini gazetemize anlattı.

Vücutta insanı hastalıklara karşı koruyan “doğal bağışıklık hücreleri” bulunduğunu, bu hücrelerin doğuştan hiç olmaması ya da zamanla düşük aktivite gösteriyor olması sebebiyle farklı enfeksiyonlar, kanser gibi hastalıkların ortaya çıktığını anlatan Prof. Dr. Watzl, bu hücrelerden birinin de NK hücreleri olduğunu söyledi. Vücuda zarar verecek durumlara karşı çok hızlı harekete geçtikleri için ‘doğal öldürücüler’ ya da ‘katil hücreler’ olarak adlandırılan NK hücrelerinin sağlıklı hücrelere zarar vermeden bir hücre virüsle enfekte olmuşsa ya da kanserleşmişse hemen onları ortadan kaldırdıklarını ifade eden Prof. Dr. Watzl, “NK hücreleri olmayan veya zayıf olan insanlar da viral enfeksiyonlar ve kanser görülme sıklığının da arttığını görüyoruz. 11 yıl süren bir çalışmada yüksek NK aktivitesi olan insanlarda kanser görülme sıklığının daha düşük olduğu tespit edilmiş. Bu sonuçlar NK hücrelerinin kanser tedavisinde immünoterapi olarak kullanıldığı çalışmaların artmasına sebep oldu” dedi. 

KANSERİ SİLMEK MÜMKÜN OLABİLİR

Tıbbın daha önceleri kemoterapi ve benzeri tedavi yöntemleriyle kanser hastalarının hayatını uzatabildiğini ancak immünoterapi ile artık kalıcı bir çözümlerin ortaya konduğunu aktaran Prof. Dr. Watzl, “Tam bir tedavi ile kanserin tamamen ortadan kaldırılmasının mümkün olduğunu gösteren birçok çalışma var. Bu alan şu anda büyük bir hızla ilerliyor” değerlendirmesini yaptı.

NK hücrelerinin şu an klinikte kullanılmaya başlayan CAR-T hücre tedavileri gibi çalıştığını ancak daha avantajlı olduğunu belirten Prof. Dr. Watzl, “CAR-T hücreleri şu anda klinik olarak kullanılıyor ve bilinen en yaygın tedavi o. Bu yöntemde hastanın kendi bağışıklık hücreleri laboratuvarda kanser hücresine saldırmak üzere güçlendirildikten sonra tekrar geri veriliyor. Çok etkili bir tedavi ama immün sistem çok güçlü bir sistem. Bağışıklık hücrelerinin doğru yere doğru şekilde saldırması lazım. Eğer ki, kontrolden çıkar ya da çok fazla bir cevap olursa, sağlıklı dokuların da harap olması gibi yan etkiler görülebiliyor. T hücre tedavisinde kişinin kendi bağışıklık hücreleri kullanılmalıdır. NK hücreleri bu açıdan da avantajlı. Bir insanın NK hücrelerini alıp diğer bir insana verebiliyorsunuz. T hücreleri kadar yabancıya saldırmak üzere programlı hücreler değiller. T hücrelerine bir alternatif olarak hem daha etkili hem de aynı güvenlikte bir tedavi seçeneği olarak ortaya çıkıyor” diye anlattı.

"SERİ KATİLLER ÜZERİNDE ÇALIŞIYORUZ"

NK hücre tedavisi çalışmalarının hızla ilerlediğini aktaran Prof. Dr. Watzl, bazı çalışmaların Faz 3 aşamasına ulaştığını, bu tedavilerin önümüzdeki 4-5 yıl içinde piyasaya çıkabileceğini söyledi.

NK hücrelerinin kandan ya da kordon kanından ayrıştırıldığını belirten Prof. Dr. Watzl, bir donörden alınan NK hücreleriyle birden fazla insanı tedavi etmenin mümkün olduğunu ifade ederek bu durumun tedavi maliyetini de düşüreceğine ve tedavinin ulaşılabilir olabileceğine de vurgu yaptı. Çalışmalarının ‘seri katiller’ üzerinde yoğunlaştığını anlatan Prof. Dr. Watzl, “Katil hücre dedik ya bir de bunların ‘seri katil’ denilen üst üste öldüren türleri var. Bazı NK hücreleri seri katil gibi birini öldürüyor; gidiyor başka bir tümör hücresini daha öldürüyor. Bu seri katilleri de karakterize etmeye çalışıyor, onları nasıl kullanabiliriz ya da nasıl ayrıştırabiliriz diye çalışıyoruz. Onların tedavi etkinliğinin daha yüksek olduğunu düşünüyor” dedi.

BAĞIŞIKLIK HÜCRELERİ RAFTA

T hücre tedavilerinde bir de hastanın kendisinden alınan bağışıklık hücrelerinin modifiye edildikten sonra tekrar geri verilmesi için bu iki üç haftalık bir sürenin geçmesi gerektiğini ifade eden Prof. Dr. Watzl, “Birçok hastanın bu kadar süresi olmayabiliyor. Çünkü hastanın çok ilerleyen döneminde bu tedavi uygulanıyor. Hastaların bağışıklığı çok iyi olmayabiliyor; o yüzden T hücreleri büyümeyebiliyor. NK hücrelerini birinden alıp başka birine verebildiğiniz için önceden hazırlayıp, rafta hazır bir şekilde bekletebilir ihtiyacı olduğunda hemen verebilirsiniz. Hastanın hemen ihtiyacı olduğunda verilebiliyor” dedi.